Πρέπει νὰ θαυμάσει κανεὶς τὸν ἀνθρώπινο νοῦ, πῶς μεταβάλλει μέσα του ὅλα τὰ ὄντα ὅπως θέλει, ἂν καὶ αὐτὰ εἶναι ἀμετάβλητα καὶ σὲ ἄλλους ἔτσι ἀκριβῶς μένουν. Καὶ γι' αὐτὸ δὲν ἔχομε ὅλοι τὴν ἴδια διάθεση γιὰ τὰ ὄντα, ἀλλὰ ὁ καθένας ὅπως θέλει μεταχειρίζεται τὰ πράγματα, εἴτε ὀρθά, εἴτε ἄσχημα· τὰ αἰσθητὰ μὲ τὸ ἔργο, τὰ νοητὰ μὲ τὸ λόγο καὶ τὸ διαλογισμό (συλλογισμό).
Σὲ τέσσερις, ὅπως νομίζω, θεωρίες, ἢ καταστάσεις ὅπως τὶς λέει ὁ Θεολόγος, κατατάσσονται ὅλοι οἱ ἄνθρωποι.
Ἄλλοι εἶναι καλὰ καὶ σ' αὐτὸν τὸν κόσμο καὶ στὸν μέλλοντα, ὅπως ὅλοι οἱ Ἅγιοι καὶ ἐκεῖνοι ποὺ ἔγιναν ἀπαθεῖς.
Ἄλλοι μόνον ἐδῶ εἶναι καλά, γιατὶ εὐεργετοῦνται ψυχικὰ ἢ σωματικὰ χωρὶς νὰ τὸ ἀξίζουν, ἐπειδὴ δὲν ἔχουν εὐγνωμοσύνη στὸν Εὐεργέτη, ὅπως ὁ πλούσιος τῆς παραβολῆς καὶ οἱ ὅμοιοί του.
Ἄλλοι μόνον ἐδῶ κολάζονται· ἐκεῖνοι δηλαδὴ ποὺ εἶναι πολὺν καιρὸ ἄρρωστοι, ὅπως ὁ παράλυτος ἐκεῖνος καὶ ὅσοι δέχονται αὐτοπροαίρετα τοὺς πειρασμοὺς εὐχαριστῶντας τὸν Θεό.
Ἄλλοι πάλι κολάζονται καὶ ἐδῶ καὶ ἐκεῖ, ὅπως ἐκεῖνοι ποὺ πειράζονται ἐξαιτίας τῶν δικῶν τους θελημάτων, ὅπως ὁ Ἰούδας καὶ οἱ ὅμοιοί του.
Καὶ πάλι, τέσσερις διαθέσεις ἔχουν γιὰ τὰ αἰσθητὰ πράγματα. Ἄλλοι μισοῦν τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ, ὅπως οἱ δαίμονες, καὶ ἀπὸ τὴν κακή τους προαίρεση τὰ κατηγοροῦν.
Ἄλλοι τὰ ἀγαποῦν σὰν καλά, ἀλλὰ ἐμπαθῶς, ὅπως τὰ ἄλογα ζῶα, καὶ δὲν φροντίζουν διόλου γιὰ τὴν φυσικὴ θεωρία ἢ τὴν εὐχαριστία τοῦ Θεοῦ.
Ἄλλοι, σὰν ἄνθρωποι, σύμφωνα μὲ τὴ φύση καὶ μὲ γνώση πνευματικὴ καὶ εὐχαριστία τὰ χρησιμοποιοῦν ὅλα μὲ ἐγκράτεια.
Ἄλλοι τέλος, μὲ τρόπο ποὺ ὑπερβαίνει τὴ φύση, σὰν ἄγγελοι, τὰ θεωροῦν ὅλα πρὸς δόξαν τοῦ Δημιουργοῦ καὶ χρησιμοποιοῦν ἀπὸ αὐτὰ μόνο τὰ ἀναγκαία γιὰ τὴ ζωή τους, ὅπως λέει ὁ Ἀπόστολος (Α' Τιμ. 6,8). (τέλος κεφαλαίου).
Ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνὸς
Νεοελληνικὴ ἀπόδοση: Ἀντώνιος Γ. Γαλίτης.
Πηγή: Φιλοκαλία, «Τὸ Περιβόλι τῆς Παναγίας», Τόμος Γ', σελ. 150.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου