Ὁμολογία πίστεως τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων Κοσμᾶ καὶ Δαμιανοῦ

   ...Καθισμένος σὲ ψηλὸ θρόνο, ἐν μέσῳ πολυπληθοῦς συνάξεως, ὁ Καρίνος πρόσταξε νὰ παρουσιαστοῦν οἱ ἅγιοι καὶ τοὺς εἶπε:

«Ἐσεῖς εἶστε ποὺ ἀπορρίπτετε τοὺς θεοὺς καὶ ὅσους τοὺς λατρεύουν καὶ ἀποδίδετε τὶς θεραπεῖες σας μὲ μαγικὰ μέσα σὲ ἕναν κακοποιὸ λεγόμενο Χριστό, ποὺ θανατώθηκε μὲ βίαιο τρόπο;» Ἀτάραχοι καὶ πλήρεις παρρησίας οἱ ἅγιοι ἀποκρίθηκαν: 

«Δὲν εἴμαστε οὔτε ἀγύρτες οὔτε μάγοι, ὦ Αὐτοκράτορα, γιατὶ ἐκεῖ βρίσκεται τὸ ἔργο τῶν δαιμόνων, ἀλλὰ ἔχοντας ἀναγνωρίσει ὅτι Ἐκεῖνος τὸν ὁποῖο ἀποκαλεῖς νεκρὸ Ἰησοῦ εἶναι ὁ μόνος ἀληθινὸς Θεὸς ποὺ ἦλθε νὰ πάθει ἑκουσίως, προκειμένου νὰ μᾶς χορηγήσει τὴν αἰώνια ζωὴ διὰ τῆς Ἀναστάσεώς Του μετὰ τὴν τριήμερο ταφή Του, ἀποστραφήκαμε τὴν μάταιη λατρεία τῶν εἰδώλων καὶ τὰ νεκρὰ πράγματα γιὰ νὰ ἀφιερωθοῦμε στὸν ζώντα Θεό.

Στὸ ὄνομά Του θεραπεύεται κάθε ἀρρώστια καὶ οἱ δαίμονες φεύγουν ἀνίσχυροι. Δωρεὰν θεραπεύουμε, σύμφωνα μὲ τὰ λόγια τοῦ Κυρίου ἡμῶν ποὺ μᾶς συνέστησε νὰ δίδουμε δωρεὰν ὅ,τι δωρεὰν ἐλάβαμε ἀπὸ αὐτόν (Ματθ. 10,9). Αὐτὴ εἶναι ἡ ἐπιστήμη μας καὶ αὐτὸ τὸ φάρμακο τῶν Χριστιανῶν ποὺ θεραπεύει καὶ σώζει».

Ὁ ἡγεμόνας ἐξοργισμένος τοὺς διέταξε μὲ ἀπειλὴ φοβερῶν τιμωριῶν νὰ ὑποταχθοῦν στὴν προγονικὴ θρησκεία τῶν Ρωμαίων, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία οἱ θεοὶ εἶναι ἐκεῖνοι που διδάσκουν τὶς ἐπιστῆμες καὶ τὶς τέχνες στοὺς ἀνθρώπους, καὶ κυρίως ὁ μέγας Ἀσκληπιός, που προΐσταται σὲ κάθε θεραπεία.  Οἱ ἅγιοι τοῦ ἀποκρίθηκαν: 

«Εἴμαστε ἕτοιμοι νὰ ὑπομείνουμε γιὰ τὸν Χριστό, τὸν ἀληθινὸ Θεό, ὅσες τιμωρίες μπορεῖς νὰ ἐπινοήσεις, διότι ἀντὶ γι' αὐτὲς ὁ Θεὸς μᾶς προσφέρει ἀτελευτήτους ἀπολαύσεις. Καὶ ὅπως σὲ μία γιορτὴ οἰνοχοοῦν στοὺς συνδαιτυμόνες τὸ ποτὸ τῆς βραδιᾶς, δῶσε μας ἐκτὸς τοῦ θανάτου γιὰ τὸν Χριστὸ κάποια ἀπὸ τὰ πάθη ποὺ Ἐκεῖνος ὑπέστη γιὰ μᾶς.  Ὅσο γιὰ σένα, ἀφοῦ δὲν θέλησες νὰ μάθεις μὲ τὴν λογική αὐτὸ ποὺ ἀφορᾶ τὴν Ἀλήθεια, νὰ ξέρεις ὅτι ἡ στρεβλὴ διάνοιά σου θὰ τὸ μάθει σύντομα στὴν πράξη». 

Ἕνα ἐξαιρετικὰ βίαιο ρίγος διετάραξε ὅλο τὸ σῶμα τοῦ αὐτοκράτορα καὶ εὐθύς, σὰν νὰ συντρίβονταν οἱ σπόνδυλοί του, τὸ πρόσωπό του στράφηκε πίσω, ἀνίκανο νὰ γυρίσει ἀριστερὰ ἤ δεξιά. Ἡ ὁμήγυρη ἔκθαμβη ἀναφώνησε: «Μέγας ὁ Θεός, ὁ Χριστός!»  Καὶ ὁ ἴδιος ὁ αὐτοκράτορας, ἀπαρνούμενος τὴν ἀλαζονεία του, ἔβγαλε τὸν πορφυρὸ μανδύα καὶ ρίχνοντάς τον στοὺς ἁγίους τοὺς ἱκέτευσε νὰ παρέμβουν γιὰ χάρη του. 

Καθὼς ἐκεῖνοι τοῦ ἀπάντησαν ὅτι μόνον ἡ πίστη καὶ ἡ ὁμολογία τοῦ Χριστοῦ ὡς Θεοῦ μποροῦσαν νὰ τὸν θεραπεύσουν, ἀναφώνησε: «Πιστεύω σὲ σένα Χριστέ, καὶ ὁμολογῶ ὅτι εἶσαι Θεὸς ἀληθινός!» 

Μόλις οἱ ἅγιοι Ἀνάργυροι ἐπέθεσαν τὰ χέρια πάνω του προσευχόμενοι, ὁ αὐχένας του ἐπανῆλθε καὶ ἡ θεραπεία τοῦ ἡγεμόνα στερέωσε στὴν πίστη ὅλους τοὺς παρευρισκομένους. 

Λίγο ἀργότερα ὁ Καρίνος διέταξε τὴν καταστροφὴ τῶν εἰδωλείων καὶ τὴν ἀνέγερση ναῶν στὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, κάλεσε δὲ τοὺς ὑπηκόους του νὰ ἀσπαστοῦν τὴν Πίστη, τόσο στὴν Ρώμη ὅσο καὶ στὴν ὑπόλοιπη Αὐτοκρατορία. Κατόπιν, καλώντας τὸν ἐπίσκοπο Φήλικα δήλωσε ὅτι θέλει νὰ λάβει τὸ ἅγιο Βάπτισμα. 

Ὅσο γιὰ τους ἁγίους Ἀναργύρους, ἀφοῦ ἀρνήθηκαν ὡς συνήθως τὸ χρυσάφι καὶ τὰ πλούτη ποὺ τοὺς προσέφερε ὁ αὐτοκράτορας, ἐπέστρεψαν ἐν εἰρήνῃ στὴν κατοικία τους, ἐξαιρετικὰ τιμώμενοι ἀπο ὅλους...

Ἱερομόναχος Μακάριος Σιμωνοπετρίτης 

Πηγή: Νέος Συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, Ἱερομόναχος Μακάριος Σιμωνοπετρίτης, Ἵνδικτος,  Τόμος 11ος, σελ. 10-12, (ἀπόσπασμα).